آمبولی چیست؟ | آمبولی زمانی رخ می دهد که لخته ی خون یا تکه ای چربی سبب انسداد شریان های خون می شود و خطر مرگ را به همراه دارد. |
چه مواردی می تواند باعث آمبولی پس از جراحی شود؟ |
|
علائم آمبولی پس از عمل جراحی شکم چیست؟ |
|
تشخیص خطر آمبولی بعد از جراحی شکم چگونه انجام می شود؟ | معاینه بدنی آزمایشات خون تصویربرداری پزشکی |
دوره های طولانی عدم فعالیت بدنی می تواند به این معنی باشد که خون آنطور که باید گردش نمی کند. وقتی خون جمع می شود، لخته می تواند تشکیل شود. این خطر به ویژه پس از جراحی روی شکم، لگن یا پاها زیاد است. خطر آمبولی ریه در بین افراد متفاوت است که تا حدی به سایر عوامل خطر آن ها بستگی دارد.
آمبولی ریه زمانی رخ می دهد که یک لخته خون یکی از شریان های ریه را مسدود کند. اگر یک لخته خون در داخل یکی از وریدهای بدن تشکیل شود و به سمت ریه ها برود، آمبولی ریه می‌تواند پس از جراحی اتفاق بیفتد. پس از جراحی شکم ، خطر تشکیل لخته خون در وریدها وجود دارد. این خطر به دلیل دوره عدم فعالیت بدنی در حین و بعد از عمل است.
آنچه می خوانید
به طور کلی، آمبولی ریه سومین علت شایع مرگ و میر قلبی عروقی در سراسر جهان، پس از سکته مغزی و حمله قلبی است. متخصصان به طور کلی خطر ابتلا به آمبولی ریه پس از جراحی را در 5 هفته اول پس از جراحی بالاترین میزان خود می دانند. یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که این خطر بین 1 تا 6 هفته پس از جراحی شکم بیشترین میزان را دارد.
آمبولی چربی (FE) تکه ای از چربی داخل عروقی است که در داخل رگ خونی قرار می گیرد و باعث انسداد جریان خون می شود. آمبولی های چربی معمولاً پس از شکستگی استخوان های بلند پایین بدن، به ویژه استخوان ران (استخوان ران)، درشت نی (استخوان ساق پا) و لگن ایجاد می شوند.
در حالی که آمبولی های چربی شایع هستند و به طور کلی خود به خود برطرف می شوند، می توانند منجر به یک بیماری جدی به نام سندرم آمبولی چربی (FES) شوند. FES می تواند باعث التهاب، اختلال عملکرد چند اندام و تغییرات عصبی شود که می تواند کشنده باشد.
بر اساس تحقیقات، FES را می توان در 3 تا 4 درصد از افراد دارای یک شکستگی استخوان بلند و تا 15 درصد از افراد با ترومای چندگانه استخوان بلند مشاهده کرد.
زیبایی را به خود هدیه دهید!
اگر می‌خواهید که زیبایی را به خود هدیه دهید، این کار را به دکتر کامبیز ایزدپناه بسپارید. دکتر ایزدپناه دوره‌های مرتبط با عمل‌های ترمیمی و زیبایی را گذرانده است و از ابتدای تصمیم شما، تا پایان جراحی و گرفتن نتیجه در کنار شما خواهد ماند.
آمبولی ریه در اثر انسداد شریان در ریه ها ایجاد می شود. شایع ترین علت چنین انسدادی، لخته خونی است که در یک سیاهرگ عمیق در ساق پا ایجاد می شود و به ریه ها می رود، جایی که در یک شریان ریه کوچکتر قرار می گیرد.
تقریباً تمام لخته های خونی که باعث آمبولی ریه می‌شوند در سیاهرگ‌های عمقی پا تشکیل می‌شوند. لخته همچنین می تواند در وریدهای عمقی بازو یا لگن ایجاد شود.
گاهی اوقات لخته های خون در وریدهای سطحی تشکیل می شوند. اما این لخته ها به ندرت منجر به آمبولی ریه می شوند.
در موارد نادر، آمبولی ریه ممکن است توسط مواد دیگری ایجاد شود. آن ها عبارتند از :
- توده های کوچک مواد عفونی.
- چربی. می تواند پس از انواع شکستگی استخوان، جراحی، ضربه یا سوختگی شدید وارد جریان خون شود.
- حباب های هوا یا موادی که در اثر ضربه، جراحی یا اقدامات پزشکی وارد خون می شوند.
- تومورهای ناشی از رشد سریع سلول های سرطانی.
- مایع آمنیوتیک
علائم آمبولی بسته به اندازه لخته می تواند متفاوت باشد. این علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:
- تنگی نفس
- تنفس سریع و پی در پی
- درد قفسه سینه که پس از انجام فعالیت بدتر می شود یا شبیه حمله قلبی باشد.
- درد در بازو، شانه، گردن یا فک
- درد، تورم، تغییر رنگ یا حساسیت در پا یا بازو
- سرفه همراه با مخاط خونی
- سرگیجه یا سبکی سر
- پوست رنگ پریده و لطیف
- تعرق مفرط
اکثر مردم برخی از علائم را تجربه می کنند، اما همه در ابتدا این علائم را تجربه نمی کنند. آمبولی ریه می تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر کسی هر یک از علائم آمبولی ریه را تجربه کرد، باید فوراً با پزشک تماس بگیرد.
علائم معمولا در سراسر بدن رخ می دهد و عبارتند از :
- تنفس سریع و پی در پی
- تنگی نفس
- سردرگمی ذهنی
- بی‌حالی
- کما
- تب
- کم‌خونی
پزشکان از سه روش برای تشخیص آمبولی ریه استفاده می کنند: سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و تصویربرداری پزشکی یا آزمایش خون.
در طول معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال هر ناحیه متورم یا تغییر رنگی روی بازوها یا پاها خواهد بود. آن ها به قلب و ریه ها گوش می دهند و فشار خون را اندازه گیری می کنند.
پزشکان ممکن است آزمایش خون D-dimer را تجویز کنند. دی دایمر ماده ای است که هنگام حل شدن لخته خون در جریان خون وجود دارد. سطوح بالا می تواند نشان دهنده لخته شدن خون باشد.
آزمایش های تصویربرداری که ممکن است پزشک توصیه کند، عبارتند از:
- توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرافی ریه (CTPA)، که روش اولیه برای تشخیص آمبولی ریه است.
- اسکن تهویه/پرفیوژن ریوی (V/Q)، که از اسکن اشعه ایکس برای نشان دادن جریان هوا و خون در ریه ها استفاده می کند.
- سونوگرافی برای اندازه گیری جریان خون
- نوار قلب، که فعالیت قلب را با استفاده از الکترودهایی که به قفسه سینه متصل می شوند، ثبت می کند
- پزشکان ممکن است از MRI پاها یا ریه ها برای کسانی که باردار هستند استفاده کنند.
پس از جراحی شکم کاهش خطر آمبولی ریه ممکن است دشوار باشد، زیرا افراد اغلب قادر به حرکت در اطراف نیستند. با این حال، تا زمانی که فرد بهبود یابد، راه هایی برای کاهش خطر وجود دارد.
به روش های زیر در خصوص کاهش خطر آمبولی بعد از جراحی شکم توجه کنید:
هنگام دراز کشیدن، افراد می توانند پاهای خود را با قرار دادن کتاب یا اشیاء دیگر در زیر پاهای خود، بدنشان را بالا بیاورند.
جوراب های فشاری درجه یک پاها را فشرده می کند و از تجمع خون در آن ها جلوگیری می کند.
در صورت مطمئن بودن انجام این کار، افراد می توانند با حرکات کوچک مانند خم کردن و کشش پاها شروع کنند.
قبل یا بعد از جراحی، افراد می توانند با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی، خطر آمبولی ریه را کاهش دهند، مانند:
- ترک سیگار
- رسیدن به وزن ایده آل یا حفظ وزن متوسط
- خوردن یک رژیم غذایی متعادل برای سلامت قلب
رعایت کردن مواردی که ابتلا به آمبولی را افزایش می دهد می تواند خطر آمبولی بعد از جراحی شکم را کاهش دهد.
سایر عوامل خطر آمبولی بعد از جراحی شکم در زیر آورده شده است. استراحت در رختخواب پس از جراحی خطر آمبولی ریه را افزایش می دهد، اما عوامل خطر دیگری نیز وجود دارد که شامل موارد زیر است:
هنگامی که فرد تشخیص آمبولی ریه را دریافت کرد، باید بلافاصله درمان را شروع کند. پزشک داروهایی را برای جلوگیری از تشکیل لخته های جدید تجویز می کنند. افراد ممکن است نیاز به مصرف این داروها برای مدت طولانی داشته باشند، معمولاً حداقل برای 3 ماه.
آمبولی زمانی رخ می دهد که یک لخته خون یک شریان در ریه ها را مسدود کند. خطر آمبولی ریه پس از جراحی در 1 تا 6 هفته اول، به ویژه اگر فرد نتواند حرکت کند، بالاترین میزان است.
مصرف داروهای ضد انعقاد، استفاده از دستگاه های فشرده سازی و افزایش تدریجی حرکت می تواند خطر را کاهش دهد. هرکسی که نگران خطر آمبولی ریه بعد از جراحی شکم است می تواند با پزشک صحبت کند.
دکتر کامبیز ایزدپناه
فوق تخصص جراحی پلاستیک، ترمیمی و زیبایی | دارای بورد تخصصی
۱۳۹۳-۱۳۹۶: فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی بیمارستان ۱۵ خرداد (بیمارستان مادر جراحی پلاستیک ایران)
۱۳۸۵-۱۳۸۹: جراحی عمومی،دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی تهرانبیمارستان سینا
۱۳۷۲-۱۳۷۹: پزشکی عمومی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی زاهدان
ترومبوآمبولی وریدی (VTE) یک عارضه شامل ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریوی است. DVT از تجمع خون در ورید عمیق – به طور معمول در اندام تحتانی، لگن یا ران – ایجاد می شود، در حالی که آمبولی ریه (PE) زمانی ایجاد می شود که یک لخته خون می ترکد و از طریق جریان خون به ریه می رود.
خطر بزرگی برای ابتلا به ترومبوز ورید عمقی DVT یا آمبولی ریه پس از جراحی یا آسیب در بیماران وجود دارد. این اتفاق توصیه و استفاده از جوراب های ضد آمبولی را برای بیمارانی که پس از جراحی یا آسیب دیدگی بهبود می یابند، ضروری می کند.
- ترک کردن سیگار قبل از عمل
- با هواپیما سفر نکنید
- حرکت کردن
- گن های جراحی را تا زمانی که پزشک تشخیص نداده است در نیاورید.
برخی از علائم آمبولی پس از عمل جراحی در زیر آورده شده است:
- تعرق زیاد
- سرگیجه
- غش
- کمر درد
- سرفه
- اضافه وزن بیش از حد
- سیگار کشیدن
- نداشتن تحرک
- سفر طولانی با هواپیما
- داروهای ضد بارداری
- داروهای هورمونی
جوراب های ضد آمبولی مانند جوراب های فشاری عمل می کنند. آن ها با پارچه های فشرده طراحی شده اند که جریان خون را تقویت می کند و در نتیجه از تشکیل لخته خون جلوگیری می کند. همچنین، جوراب های فشاری با سطوح مختلف فشرده سازی طراحی شده اند.
مردم گاهی اوقات از اصطلاحات جوراب ضد آمبولی و جوراب های فشاری به جای یکدیگر استفاده می کنند، اما اینها در واقع محصولات متفاوتی با کاربر دهای متفاوت هستند. جوراب های ضد آمبولی برای افرادی که باید در رختخواب بمانند مناسب است، در حالی که جوراب های فشاری برای افرادی که تحرک بیشتری دارند بهترین است.
جوراب های فشرده فشار قوی تری به پاها وارد می‌کنند، بنابراین افراد نباید از آن ها به جای جوراب های ضد آمبولی استفاده کنند. در عوض، آنها انتخاب مناسبی برای افراد مبتلا به واریس هستند.